بازارهای مالی چیست؟
بازارهای مالی، همان‌طور که از نام آنها مشخص است، نوعی بازار هستند که راهی برای خرید و فروش دارایی‌هایی مانند اوراق قرضه، سهام، ارز خارجی و اوراق بهادار مشتقه فراهم می‌کنند. اغلب، از آنها با نام‌های مختلفی از جمله "وال استریت"، "بورس" و "بازار سرمایه" یاد می‌شود، اما همه آنها همچنان به یک معنی هستند. به عبارت ساده‌تر، کسب و کارها و سرمایه‌گذاران می‌توانند برای رشد کسب و کار خود و همچنین کسب درآمد بیشتر به بازارهای مالی مراجعه کنند تا سرمایه مورد نیاز جهت این امور را جمع‌آوری کنند.
برای بیان واضح‌تر، اجازه دهید بانکی را تصور کنیم که در آن فردی یک حساب پس‌انداز دارد. بانک می‌تواند از پول خود و سایر سپرده‌گذاران برای وام دادن به افراد و موسسات دیگر استفاده کند و کارمزد دریافت کند.
سپرده‌گذاران نیز از طریق سودی که به حساب پس‌انداز آنها تعلق می‌گیرد، درآمد کسب می‌کنند و شاهد رشد پول خود هستند. بنابراین، بانک به عنوان یک بازار مالی عمل می‌کند که هم برای سپرده‌گذاران و هم برای گیرندگان وام منفعت مشترک ایجاد می‌کند.
انواع بازارهای مالی
بازارهای مالی بسیار زیادی وجود دارد و هر کشوری حداقل یکی از آنها را در خود جای داده است، اگرچه اندازه آنها متفاوت است. برخی از نظر حجم سرمایه در حال گردش، کوچک هستند در حالی که برخی دیگر در سطح بین‌المللی شناخته شده هستند، مانند بورس نیویورک (NYSE) که روزانه تریلیون‌ها دلار معامله در آن انجام می‌شود. در اینجا برخی از انواع بازارهای مالی جهت آشنایی بهتر و بیشتر به عنوان نمونه آورده شده است.
1. بازار سهام
در بازار سهام، سهام مالکیت شرکت‌های سهامی عام معامله می‌شود. هر سهم با قیمت مشخصی دارد و سرمایه‌گذاران زمانی که در بازار عملکرد خوبی داشته باشند، از سهام خریداری شده کسب درآمد می‌کنند. خرید سهام آسان است؛ اما چالش واقعی در انتخاب سهام مناسب است که برای سرمایه‌گذار بیشترین منفعت را داشته باشد و درآمد کسب کند.
شاخص‌های مختلفی وجود دارد که سرمایه‌گذاران می‌توانند از آنها برای نظارت بر عملکرد بازار سهام استفاده کنند، مانند: میانگین صنعتی داوجونز (DJIA) و S&P 500. زمانی که سهم‌ها با قیمت ارزان‌تر خریداری شوند و با قیمت بالاتری فروخته شوند، سرمایه گذار از فروش سهام هم کسب درآمد خواهد کرد.
2. بازار اوراق قرضه
بازار اوراق قرضه فرصت‌هایی را برای شرکت‌ها و دولت فراهم می‌کند تا پولی را برای تامین مالی یک پروژه یا سرمایه‌گذاری، تضمین کنند. در بازار اوراق قرضه، سرمایه‌گذاران اوراق قرضه یک شرکت را می‌خرند و شرکت اصل مبلغ اوراق را در یک دوره توافق شده، به اضافه بهره وعده داده شده در قرارداد اولیه، به سرمایه‌گذاران برمی‌گرداند.
3. بازار کالا
بازار کالا جایی است که تاجران و سرمایه‌گذاران منابع طبیعی یا کالاهایی مانند ذرت، روغن، گوشت و طلا را خرید و فروش می‌کنند. بازار خاصی برای چنین منابعی ایجاد می‌شود، زیرا قیمت آنها غیرقابل پیش‌بینی است. در بازار آتی کالا، قیمت اقلامی که قرار است در زمان معینی در آینده ارائه شوند، از قبل شناسایی و مهر و موم شده است.
4. بازار اوراق بهادار مشتقه
چنین بازاری شامل اوراق بهادار مشتقه یا قراردادهایی است که ارزش آنها بر اساس ارزش بازار دارایی‌های مورد معامله تعیین می‌شود. معاملات آتی ذکر شده در بالا، در بازار کالا، نمونه ای از اوراق بهادار مشتقه است.
وظایف بازارها
نقش بازارهای مالی در موفقیت و قدرت یک اقتصاد را نمی‌توان دست کم گرفت. در اینجا چهار وظیفه مهم بازارهای مالی ذکر شده است:
1. پس اندازها را در جهت استفاده مولدتر قرار می‌دهند
همان‌طور که در مثال بالا ذکر شد، یک حساب پس‌انداز که دارای موجودی است نباید اجازه دهد آن پول در خزانه راکد بماند. در همین راستا، بازارهای مالی مانند بانک‌ها آن را در اختیار افراد و شرکت‌هایی که به وام مسکن، وام دانشجویی یا وام تجاری نیاز دارند، قرار می‌دهند.
2. قیمت اوراق بهادار را تعیین می‌کنند
هدف سرمایه‌گذاران کسب سود از اوراق بهادارشان است. اما برخلاف کالاها و خدماتی که قیمت آنها را قانون عرضه و تقاضا تعیین می‌کند، قیمت اوراق بهادار توسط بازارهای مالی تعیین می‌شود.
3. دارایی‌های مالی سرمایه‌گذاران را تبدیل به دارائی های نقدی می‌کنند
خریداران و فروشندگان می‌توانند در هر زمان که تصمیم بگیرند، اوراق بهادار را مورد معامله قرار دهند. سرمایه‌گذاران می‌توانند از بازارهای مالی برای فروش اوراق بهادار خود استفاده کنند، یا هر طور که می‌خواهند سرمایه‌گذاری انجام دهند.
4. کمیسیون انجام معاملات را کاهش می‌دهند
در بازارهای مالی، هر نوع اطلاعات مربوط به خرید و فروش اوراق بهادار را می‌توان بدون نیاز به پرداخت کمیسیون یا هزینه اضافی بدست آورد.
اهمیت بازارهای مالی
موارد بسیاری وجود دارند که بازارهای مالی تحقق آنها را میسر می‌سازند، که موارد زیر به عنوان نمونه ذکر می‌گردد:
- بازارهای مالی فضایی را فراهم می‌کنند که شرکت‌کنندگان اعم از سرمایه‌گذاران و یا وام گیرندگان، صرف‌نظر از حجم سرمایه آنها، با عملکرد و برخورد منصفانه و مناسب مواجه شوند.
- بازارهای مالی دسترسی افراد، شرکت‌ها و سازمان‌های دولتی را به سرمایه فراهم می‌کنند.
- بازارهای مالی به دلیل ایجاد فرصت‌های شغلی زیاد، به کاهش نرخ بیکاری کمک شایانی می‌کنند.
