سبدگردانی به شیوه‌ای از سرمایه‌گذاری گفته می‌شود که در آن شخص سرمایه‌گذار، با تخصیص دادن مبلغ سرمایه خود، مدیریت و تشکیل سبد سهام برای سرمایه گذاری در بورس را به شرکت‌های سبدگردان می‌سپارد تا تمام فرایند خرید و فروش سهام را انجام دهند. در ادامه با این مقاله از اودی فایننس همراه باشید.
سبدگردانی در بورس چیست؟
رابطه سبدگردان و سرمایه گذار به چه صورت است؟
رابطه بین سبدگردان و سرمایه‌گذار در بورس به صورت قراردادی و حرفه‌ای تنظیم می‌شود که در آن وظایف، مسئولیت‌ها و حقوق هر دو طرف به وضوح مشخص می‌گردد. این رابطه شامل چندین جنبه مهم است:
-
قرارداد سبدگردانی:
- ابتدا یک قرارداد رسمی بین سرمایه‌گذار و سبدگردان منعقد می‌شود که در آن جزئیات مربوط به میزان سرمایه، کارمزدها، اهداف سرمایه‌گذاری، مدت زمان قرارداد و سایر شرایط و ضوابط همکاری مشخص می‌شود.
-
اهداف سرمایه‌گذاری:
- سرمایه‌گذار اهداف و انتظارات خود را از سرمایه‌گذاری با سبدگردان به طور واضح بیان می‌کند، مانند میزان بازدهی مورد انتظار، تحمل ریسک، و افق زمانی سرمایه‌گذاری. سبدگردان بر اساس این اطلاعات استراتژی‌های مناسب را برای سرمایه‌گذاری تدوین می‌کند.
-
مدیریت و تصمیم‌گیری:
- سبدگردان مسئولیت مدیریت حرفه‌ای سرمایه‌گذاری را به عهده می‌گیرد و تصمیم‌گیری‌های مربوط به خرید و فروش اوراق بهادار و تنظیم سبد سرمایه‌گذاری را انجام می‌دهد. سرمایه‌گذار به سبدگردان اعتماد می‌کند که این تصمیمات با هدف حداکثرسازی بازدهی و کاهش ریسک انجام شود.
-
گزارش‌دهی و شفافیت:
- سبدگردان به صورت دوره‌ای گزارش‌هایی درباره عملکرد سبد سرمایه‌گذاری، وضعیت بازار و تحلیل‌های مربوطه به سرمایه‌گذار ارائه می‌دهد. این گزارش‌ها شامل جزئیات خرید و فروش‌ها، بازدهی‌های حاصله، و مقایسه با شاخص‌های مرتبط است.
-
کارمزدها و هزینه‌ها:
- در قرارداد سبدگردانی، نحوه محاسبه و پرداخت کارمزدها و هزینه‌های مرتبط مشخص می‌شود. این شامل کارمزد مدیریت (به صورت درصدی از دارایی‌های تحت مدیریت) و کارمزد عملکرد (بر اساس درصدی از سود خالص) می‌شود.
-
ارتباط مستمر:
- سبدگردان و سرمایه‌گذار باید به طور منظم با هم در ارتباط باشند تا هر گونه تغییر در شرایط بازار، اهداف سرمایه‌گذاری یا نیازهای مالی سرمایه‌گذار به موقع مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
-
پایبندی به مقررات و قوانین:
- سبدگردان موظف است تمامی فعالیت‌های سرمایه‌گذاری را بر اساس قوانین و مقررات بورس و نهادهای نظارتی انجام دهد. این شامل رعایت اصول شفافیت، گزارش‌دهی دقیق، و مدیریت ریسک است.
در مجموع، رابطه سبدگردان و سرمایه‌گذار بر پایه اعتماد، شفافیت و همکاری متقابل بنا شده است و هر دو طرف باید به تعهدات و مسئولیت‌های خود پایبند باشند تا به اهداف سرمایه‌گذاری دست یابند.
نظارت بر سبدگردانی به چه شکل انجام می شود؟
نظارت بر سبدگردانی به منظور اطمینان از عملکرد صحیح، شفافیت، و رعایت قوانین و مقررات، توسط نهادهای مختلف و با استفاده از روش‌های گوناگون انجام می‌شود. برخی از مهم‌ترین روش‌ها و نهادهای نظارت بر سبدگردانی عبارتند از:
-
سازمان بورس و اوراق بهادار:
- این سازمان به عنوان نهاد نظارتی اصلی، بر فعالیت‌های سبدگردانی نظارت می‌کند. این نظارت شامل بررسی عملکرد سبدگردان‌ها، تطبیق با قوانین و مقررات، و پیگیری تخلفات احتمالی است.
-
کنترل داخلی شرکت‌های سبدگردانی:
- شرکت‌های سبدگردانی موظف هستند سیستم‌های کنترل داخلی موثری داشته باشند که شامل فرآیندهای نظارتی، گزارش‌دهی و مدیریت ریسک است. این سیستم‌ها به منظور اطمینان از رعایت اصول حرفه‌ای و قانونی و همچنین حفاظت از منافع سرمایه‌گذاران طراحی می‌شوند.
-
گزارش‌دهی و افشاگری:
- سبدگردان‌ها ملزم به ارائه گزارش‌های دوره‌ای به سرمایه‌گذاران و نهادهای نظارتی هستند. این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی درباره ترکیب سبد، عملکرد سرمایه‌گذاری، هزینه‌ها و کارمزدها، و سایر جزئیات مالی است.
-
حسابرسی مستقل:
- برخی از شرکت‌های سبدگردانی ممکن است تحت حسابرسی‌های مستقل قرار گیرند تا صحت و دقت اطلاعات مالی و عملکردی آنها تایید شود. حسابرسان مستقل می‌توانند نقاط ضعف را شناسایی و گزارش کنند.
-
کنترل‌های قانونی و مقرراتی:
- نهادهای قانونی و مقرراتی با وضع قوانین و مقررات خاص برای سبدگردانی، چارچوب‌هایی را ایجاد می‌کنند که باید توسط سبدگردان‌ها رعایت شود. این مقررات شامل اصول شفافیت، حفظ منافع سرمایه‌گذاران، و جلوگیری از تضاد منافع است.
-
بازرسی‌های دوره‌ای:
- سازمان بورس و سایر نهادهای نظارتی ممکن است به طور دوره‌ای بازرسی‌هایی از شرکت‌های سبدگردانی انجام دهند تا اطمینان حاصل کنند که این شرکت‌ها به قوانین و مقررات پایبند هستند و عملکرد شفافی دارند.
-
رعایت اصول حرفه‌ای و اخلاقی:
- سبدگردان‌ها باید اصول حرفه‌ای و اخلاقی را رعایت کنند که توسط نهادهای مرتبط تعیین شده است. این اصول شامل تعهد به منافع سرمایه‌گذاران، صداقت، شفافیت و مسئولیت‌پذیری است.
-
شکایات و نظارت عمومی:
- سرمایه‌گذاران نیز می‌توانند با ارائه شکایات و نظرات خود به نهادهای نظارتی، نقش موثری در نظارت بر عملکرد سبدگردان‌ها ایفا کنند. نهادهای نظارتی موظف به بررسی و پیگیری این شکایات هستند.
این مجموعه اقدامات و نهادها به طور مشترک باعث می‌شوند که سبدگردانی به شکل صحیح، شفاف و قانونی انجام شود و منافع سرمایه‌گذاران حفظ گردد.
آیا سود سبدگردانی تضمین شده است؟
خیر، سود سبدگردانی تضمین‌شده نیست. سرمایه‌گذاری در بورس همواره با ریسک‌هایی همراه است و هیچ تضمینی برای بازدهی مثبت وجود ندارد. دلایل عمده‌ای که باعث می‌شود سود سبدگردانی تضمین‌شده نباشد عبارتند از:
- نوسانات بازار:
- بازارهای مالی و بورس‌ها به طور طبیعی نوسانات زیادی دارند و قیمت‌ها ممکن است به دلایل مختلفی از جمله شرایط اقتصادی، سیاسی و اجتماعی تغییر کنند.
- ریسک‌های سیستماتیک و غیرسیستماتیک:
- ریسک‌های سیستماتیک مانند تغییرات اقتصادی، نرخ بهره، و سیاست‌های کلان اقتصادی بر تمام بازار تاثیر می‌گذارند. ریسک‌های غیرسیستماتیک مانند مشکلات شرکت خاصی نیز ممکن است بر عملکرد سبد تاثیرگذار باشند.
- تغییرات غیرقابل پیش‌بینی:
- حوادث غیرقابل پیش‌بینی مانند بلایای طبیعی، تغییرات سیاسی یا بحران‌های مالی می‌توانند بر بازارهای مالی تاثیر بگذارند و عملکرد سبدگردانی را تحت تاثیر قرار دهند.
- عملکرد شرکت‌ها:
- عملکرد شرکت‌های موجود در سبد سرمایه‌گذاری می‌تواند تحت تاثیر عوامل داخلی مانند مدیریت، محصولات، و نوآوری‌ها قرار گیرد که به صورت مستقیم بر بازدهی سرمایه‌گذاری تاثیر می‌گذارد.
- استراتژی‌های سرمایه‌گذاری:
- استراتژی‌های مختلف سرمایه‌گذاری ممکن است در شرایط مختلف بازار عملکرد متفاوتی داشته باشند و هیچ استراتژی‌ای تضمین نمی‌کند که همیشه بازدهی مثبت خواهد داشت.
- کارمزدها و هزینه‌ها:
- کارمزدها و هزینه‌های مرتبط با سبدگردانی می‌تواند بخشی از بازدهی سرمایه‌گذاری را کاهش دهد و بر سود نهایی تاثیر بگذارد.
به همین دلایل، سود سبدگردانی نمی‌تواند تضمین‌شده باشد. مهم است که سرمایه‌گذاران قبل از ورود به هر نوع سرمایه‌گذاری، به طور کامل از ریسک‌های مرتبط آگاه باشند و تحمل ریسک خود را مورد ارزیابی قرار دهند. همچنین، انتخاب یک سبدگردان معتبر و با تجربه می‌تواند به مدیریت بهتر ریسک‌ها و بهبود بازدهی کمک کند، هرچند که تضمینی برای سودآوری وجود ندارد.
چطور می توان بهترین شرکت سبدگردان را انتخاب کرد؟
انتخاب بهترین شرکت سبدگردان نیازمند بررسی دقیق و ارزیابی چندین عامل مهم است. در ادامه، چند نکته کلیدی برای انتخاب بهترین شرکت سبدگردان آورده شده است:
-
سابقه و تجربه:
- بررسی سابقه و تجربه شرکت در مدیریت سرمایه‌گذاری بسیار مهم است. شرکت‌هایی که سابقه طولانی‌تر و موفق‌تری در سبدگردانی دارند، معمولاً قابل اعتمادتر هستند.
-
عملکرد گذشته:
- بررسی عملکرد گذشته شرکت در مدیریت سبدها و بازدهی‌های حاصله می‌تواند به شما کمک کند تا درک بهتری از توانایی‌های آنها پیدا کنید. با این حال، توجه داشته باشید که عملکرد گذشته تضمینی برای عملکرد آینده نیست.
-
میزان ریسک‌پذیری:
- شرکت‌های سبدگردانی باید بتوانند میزان ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار را درک کرده و بر اساس آن استراتژی‌های مناسب را پیشنهاد دهند. اطمینان حاصل کنید که شرکت سبدگردانی توانایی مدیریت ریسک مطابق با تحمل ریسک شما را دارد.
-
کارمزدها و هزینه‌ها:
- کارمزدهای مدیریت و عملکرد شرکت سبدگردانی را مقایسه کنید. هزینه‌های بالا می‌تواند بخش زیادی از بازدهی سرمایه‌گذاری شما را کاهش دهد. اطمینان حاصل کنید که کارمزدها منطقی و قابل قبول هستند.
-
شفافیت و گزارش‌دهی:
- شرکت سبدگردانی باید به طور منظم و شفاف گزارش‌هایی از وضعیت سبد سرمایه‌گذاری، عملکرد و تحلیل‌های بازار ارائه دهد. این گزارش‌ها باید به گونه‌ای باشد که شما به راحتی بتوانید وضعیت سرمایه‌گذاری خود را پیگیری کنید.
-
خدمات مشتری:
- خدمات مشتریان شرکت سبدگردانی باید پاسخگو و حرفه‌ای باشد. بررسی کنید که چقدر راحت می‌توانید با شرکت در تماس باشید و آیا تیم پشتیبانی به سوالات و نیازهای شما به موقع پاسخ می‌دهد.
-
مجوزها و نظارت‌ها:
- اطمینان حاصل کنید که شرکت سبدگردانی دارای مجوزهای لازم از نهادهای نظارتی مربوطه است و تحت نظارت آنها فعالیت می‌کند. این مجوزها نشان‌دهنده تعهد شرکت به رعایت قوانین و مقررات است.
-
استراتژی‌های سرمایه‌گذاری:
- بررسی کنید که شرکت از چه استراتژی‌هایی برای مدیریت سبدها استفاده می‌کند و آیا این استراتژی‌ها با اهداف و نیازهای شما همخوانی دارد یا خیر.
-
نظرات و تجربه‌های سایر سرمایه‌گذاران:
- نظرات و تجربیات دیگر سرمایه‌گذاران می‌تواند به شما در انتخاب شرکت مناسب کمک کند. می‌توانید از منابع آنلاین، شبکه‌های اجتماعی یا انجمن‌های مالی برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید.
-
مشاوره حرفه‌ای:
- اگر نیاز دارید، می‌توانید از مشاوران مالی حرفه‌ای کمک بگیرید تا در انتخاب بهترین شرکت سبدگردان به شما کمک کنند. مشاوران مالی با تجربه می‌توانند به شما در ارزیابی گزینه‌ها و تصمیم‌گیری صحیح کمک کنند.
با در نظر گرفتن این عوامل و انجام تحقیقات کافی، می‌توانید بهترین شرکت سبدگردان را بر اساس نیازها و اهداف سرمایه‌گذاری خود انتخاب کنید.
آیا زیان در سرمایه گذاری به سبدگردان هم تعلق می گیرد؟
در اغلب موارد، زیان در سرمایه‌گذاری به صورت مستقیم به سبدگردان تعلق نمی‌گیرد، بلکه به سرمایه‌گذار تعلق می‌گیرد. با این حال، قراردادهای سبدگردانی ممکن است شامل برخی شرایط خاص باشد که به نحوی مسئولیت یا تاثیراتی را برای سبدگردان در نظر بگیرد. در ادامه، نکات مرتبط با این موضوع شرح داده می‌شود:
-
ساختار کارمزد:
- کارمزد مدیریت: این کارمزد به صورت درصدی از ارزش کل دارایی‌های تحت مدیریت (AUM) محاسبه می‌شود و معمولاً بدون توجه به عملکرد سرمایه‌گذاری دریافت می‌شود.
- کارمزد عملکرد: این کارمزد به صورت درصدی از سود خالص (بعد از کسر کارمزد مدیریت) محاسبه می‌شود. در صورت عدم سودآوری، کارمزد عملکرد ممکن است پرداخت نشود.
-
تاثیر زیان بر کارمزد عملکرد:
- در صورت بروز زیان، کارمزد عملکرد که به سود خالص وابسته است، معمولاً کاهش می‌یابد یا به طور کلی پرداخت نمی‌شود. این موضوع می‌تواند انگیزه‌ای برای سبدگردان باشد تا عملکرد بهتری داشته باشد و از زیان جلوگیری کند.
-
توافقات خاص:
- در برخی موارد، ممکن است قراردادهای سبدگردانی شامل بندهایی باشد که به نحوی مسئولیت سبدگردان را در صورت بروز زیان مشخص کند. این بندها ممکن است شامل جبران خسارت یا تغییر در ساختار کارمزد باشند، اما این موارد نادر هستند و به شرایط خاص قرارداد بستگی دارند.
-
ضمانت‌نامه‌ها و بیمه‌ها:
- برخی از شرکت‌های سبدگردانی ممکن است بیمه‌هایی برای پوشش زیان‌های احتمالی یا ضمانت‌نامه‌هایی برای محافظت از سرمایه‌گذاران ارائه دهند. این موارد نیز معمولاً در قراردادهای خاص ذکر می‌شوند و شرایط آنها باید به دقت بررسی شود.
-
اخلاق حرفه‌ای و اعتماد:
- سبدگردان‌ها موظفند به صورت حرفه‌ای و با رعایت اصول اخلاقی عمل کنند و منافع سرمایه‌گذار را در اولویت قرار دهند. هرگونه سوء‌استفاده یا نادیده‌گیری منافع سرمایه‌گذار می‌تواند منجر به اقدامات قانونی و پیگردهای قضایی شود.
در نهایت، مسئولیت اصلی زیان در سرمایه‌گذاری بر عهده سرمایه‌گذار است، اما انتخاب یک سبدگردان با تجربه و معتبر و همچنین تنظیم قراردادهای دقیق و شفاف می‌تواند به مدیریت بهتر ریسک‌ها و کاهش احتمالی زیان‌ها کمک کند. مهم است که سرمایه‌گذاران قبل از امضای هر قراردادی، شرایط و مفاد آن را به دقت بررسی کنند و در صورت نیاز با مشاوران حقوقی و مالی مشورت کنند.