تحلیل فاندامنتال (تحلیل بنیادی)؛ معرفی انواع و روش‌های انجام آن

تحلیل داده‌ها در تحلیل فاندامنتال از مراحل و فرآیندهای مختلفی تشکیل می‌شود. در ادامه، یک راهنمای کلی برای تحلیل داده‌ها در تحلیل فاندامنتال ارائه می‌شود:

1. جمع‌آوری داده‌ها: ابتدا باید داده‌های مورد نیاز برای تحلیل را جمع‌آوری کنید. این داده‌ها ممکن است شامل گزارش‌های مالی شرکت، داده‌های تاریخی مالی، اخبار مالی و صنعتی، و سایر منابع مشابه باشند.
2. تمیزکاری و پیش‌پردازش داده‌ها: داده‌ها ممکن است دارای نقص‌ها، اشتباهات و اطلاعات اضافی باشند. در این مرحله، داده‌ها را تمیز می‌کنید و به ترتیب مناسب می‌آورید. این شامل حذف داده‌های نامعتبر، تکراری یا اشتباه، تبدیل واحدها و سایر پیش‌پردازش‌های مورد نیاز است.
3. ساخت نمودارها و گرافیک‌ها: استفاده از نمودارها و گرافیک‌ها می‌تواند به شما کمک کند تا داده‌ها را به شکل بصری و قابل فهم‌تری نمایش دهید. این نمودارها می‌توانند شامل نمودارهای خطی، نمودارهای میله‌ای، نمودارهای دایره‌ای و غیره باشند.
4. تحلیل نسبت‌های مالی: استفاده از نسبت‌های مالی می‌تواند به شما در ارزیابی وضعیت مالی و عملکرد شرکت کمک کند. این نسبت‌ها ممکن است شامل نسبت‌های سود به قیمت، نسبت‌های بدهی به حقوق صاحبان سهام، نسبت‌های دارایی به بدهی و غیره باشند.
5. تحلیل مبانی دارایی و درآمد: ارزش دارایی‌ها و داده‌های مالی مورد بررسی قرار می‌گیرند. این شامل تحلیل ترازنامه، صورت سود و زیان، و سایر موارد است.
6. پیش‌بینی مالی: با استفاده از داده‌های تاریخی و مدل‌های مختلف، می‌توانید پیش‌بینی‌های مالی برای شرکت انجام دهید. این می‌تواند به شما کمک کند تا آینده عملکرد مالی را بهتر پیش‌بینی کنید.
7. تحلیل رقابتی و صنعتی: اطلاعات مرتبط با رقبا و شرایط صنعت مورد بررسی قرار می‌گیرد. این اطلاعات می‌توانند از راهکارهای رقابتی تا تغییرات صنعتی را شامل شوند.
8. تحلیل SWOT: با استفاده از تحلیل SWOT می‌توانید قوت‌ها، ضعف‌ها، فرصت‌ها و تهدیدهای شرکت را شناسایی کنید و ارتباط آنها با داده‌های مالی را مشاهده کنید.
9. تحلیل مدیریت و استراتژی: تصمیمات مدیریت، استراتژی‌ها و عملکرد مدیران به عنوان عوامل مهم در تحلیل فاندامنتال مورد بررسی قرار می‌گیرند.
10. تحلیل اقتصادی و محیطی: اثرات تغییرات اقتصادی و محیطی بر داده‌های مالی و عملکرد شرکت مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
11. تحلیل ریسک و عوامل غیرمالی: تحلیل ریسک‌های مالی و غیرمالی مانند ریسک سیاسی، ریسک نقدینگی و غیره ممکن است به تحلیل فاندامنتال افزوده شود.

برای تحلیل داده‌ها در تحلیل فاندامنتال، شما باید داده‌های مختلف را به صورت کامل و دقیق تجزیه و تحلیل کنید و به منابع معتبری که اطلاعات خوبی در مورد شرکت و صنعت فراهم می‌کنند، متکی شوید. همچنین، استفاده از نرم‌افزارهای تحلیلی مختلف می‌تواند فرآیند تحلیل داده‌ها را تسریع و ساده‌تر کند.

استفاده از تحلیل فاندامنتال در تصمیم‌گیری‌های مالی و سرمایه‌گذاری دارای مزایای مهمی است. در زیر دلایلی برای استفاده از تحلیل فاندامنتال را مرور می‌کنیم:

1. ارزیابی ارزش واقعی: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا ارزش واقعی دارایی‌ها و شرکت‌ها را براساس عوامل اصلی مالی، عملکرد و صنعتی ارزیابی کنید. این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا تصمیمات مبتنی بر داده‌های واقعی و منطقی بگیرید.
2. پیش‌بینی عملکرد آینده: با تحلیل دقیق داده‌های مالی و اقتصادی، تحلیل فاندامنتال می‌تواند به شما کمک کند تا عملکرد آینده یک دارایی یا شرکت را بهتر پیش‌بینی کنید. این امر به شما اطلاعات مهمی برای تصمیم‌گیری درباره سرمایه‌گذاری و معاملات فراهم می‌کند.
3. بازبینی جامع و دقیق: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا به‌طور جامع و دقیق به عوامل مختلف مالی، اقتصادی، صنعتی و مدیریتی یک دارایی یا شرکت نگاه کنید. این بازبینی جامع می‌تواند از انجام تصمیمات نادرست جلوگیری کند.
4. تصمیم‌گیری مبتنی بر داده‌ها: تحلیل فاندامنتال به شما اطلاعات مهمی ارائه می‌دهد که به شما کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری و معاملاتی خود را بر اساس داده‌های واقعی و قابل اعتماد انجام دهید.
5. استراتژی‌گذاری موثر: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا استراتژی‌های مؤثر‌تری را برای سرمایه‌گذاری و مدیریت دارایی‌ها ایجاد کنید. با ارزیابی وضعیت مالی، ریسک‌ها و فرصت‌ها، می‌توانید تصمیمات مناسب‌تری بگیرید.
6. مقاومت در برابر نوسانات بازار: تحلیل فاندامنتال معمولاً بر اساس ارزش ذاتی دارایی‌ها و شرکت‌ها تمرکز دارد، نه ارزش ناشی از نوسانات بازار. این می‌تواند به شما کمک کند که از تغییرات ناشی از رویدادها یا رفتارهای روانشناختی جلوگیری کنید.
7. تفکیک بین اخبار و واقعیت‌ها: اخبار و شایعات ممکن است ارزش دارایی‌ها را در بازار تحت تأثیر قرار دهند. تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا ارزش واقعی دارایی‌ها را به‌عنوان معیاری مستقل از اخبار و رویدادها ارزیابی کنید.
8. منبع اطلاعات برای سرمایه‌گذاران بلندمدت: سرمایه‌گذاران بلندمدت معمولاً به دنبال دستاوردهای طولانی‌مدت هستند. تحلیل فاندامنتال با ارائه اطلاعات مرتبط با وضعیت شرکت و عوامل اساسی، به این نوع سرمایه‌گذاران کمک می‌کند.
9. تحلیل شرایط صنعتی و اقتصادی: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا تأثیر محیطی را بر عملکرد دارایی‌ها و شرکت‌ها در نظر بگیرید و این تحلیل می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری‌های استراتژیک کمک کند.

در کل، تحلیل فاندامنتال به شما اطلاعات کامل‌تری برای انجام تصمیمات مالی و سرمایه‌گذاری می‌دهد و از تصمیم‌گیری‌های بر اساس اطلاعات ناکافی یا روانشناختی جلوگیری می‌کند.

تحلیل فاندامنتال به دو دسته کمی و کیفی تقسیم می‌شود که هر دو به شیوه‌های مختلفی اطلاعات درباره دارایی‌ها، شرکت‌ها و بازارها را ارزیابی می‌کنند. در زیر تفاوت‌ها و مفاهیم اصلی تحلیل فاندامنتال کمّی و کیفی را مرور می‌کنیم:

• تحلیل فاندامنتال کمّی (Quantitative Fundamental Analysis): در تحلیل فاندامنتال کمّی، از داده‌های عددی و کمی استفاده می‌شود تا عوامل مالی و عملکرد دارایی‌ها و شرکت‌ها را ارزیابی کند. این داده‌ها معمولاً از تقارن‌های مالی گزارش‌ها و دفاتر مالی شرکت‌ها، نرخ رشد درآمد، سود، نسبت‌های مالی، سود حاشیه‌ای، نقدینگی و دیگر معیارهای مالی استخراج می‌شوند.

برخی از اصلی‌ترین عوامل و متغیرهای مورد تجزیه و تحلیل در تحلیل فاندامنتال کمّی عبارتند از:

• ارزش حسابداری (بالانس شیت): شامل دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت.
• درآمد عملیاتی و سود: تجزیه و تحلیل درآمد عملیاتی و سود خالص شرکت در دوره‌های مختلف.
• نقدینگی و جریان وجوه نقدی: ارزیابی جریان ورود و خروج وجوه نقدی در شرکت.
• نسبت‌های مالی: مانند نسبت P/E (قیمت به سود)، نسبت P/B (قیمت به ارزش دفتری)، نسبت P/S (قیمت به فروش) و…
• نرخ رشد و توسعه: نرخ رشد درآمد، سود و دیگر عوامل اقتصادی شرکت.

• تحلیل فاندامنتال کیفی (Qualitative Fundamental Analysis): در تحلیل فاندامنتال کیفی، به عوامل کیفی مانند مدیریت، رقابت‌پذیری صنعت، نقاط قوت و ضعف شرکت، راهبردها، موقعیت بازار، محصولات و خدمات، تاثیرات اقتصادی و سیاسی و عوامل محیطی توجه می‌شود. این نوع تحلیل اطلاعات غیرعددی را به‌عنوان عوامل تأثیرگذار در کیفیت و عملکرد شرکت استفاده می‌کند.

برخی از اصلی‌ترین عوامل و متغیرهای مورد تجزیه و تحلیل در تحلیل فاندامنتال کیفی عبارتند از:

• مدیریت و تیم مدیریتی: تجربه، توانایی‌ها و سابقه مدیران.
• رقابت‌پذیری و موقعیت در بازار: توانایی شرکت در رقابت با سایر شرکت‌ها و تأثیر آن در بازار.
• توانایی نوآوری و تحقیق و توسعه: قابلیت تولید محصولات و خدمات نوآورانه و جدید.
• تأثیرات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فناوری: تحلیل تأثیرات محتمل تغییرات در این عوامل بر شرکت.
• پایداری و منبع مزیت رقابتی: تحلیل اینکه آیا شرکت مزیت رقابتی پایداری دارد یا نه.
• تعامل با مشتریان، تأمین‌کنندگان و جوامع محلی: ارتباطات شرکت با اطرافیان و تأثیر آن بر عملکرد.

هر دو نوع تحلیل، به تنهایی یا به‌طور ترکیبی، به سرمایه‌گذاران و تصمیم‌گیران کمک می‌کنند تا اطلاعات کامل‌تری در مورد دارایی‌ها و شرکت‌ها داشته باشند و تصمیم‌های بهتری برای سرمایه‌گذاری و معاملات مالی بگیرند.

شاخص‌ها یا نسبت‌های مهم در تحلیل فاندامنتال عبارتند از اندازه‌گیرهایی که از اطلاعات مالی و عملکرد شرکت‌ها و دارایی‌ها به‌دست می‌آیند و برای ارزیابی و مقایسه‌ی آنها استفاده می‌شوند. این شاخص‌ها به سرمایه‌گذاران اطلاعات کامل‌تری از وضعیت مالی و عملکرد شرکت‌ها ارائه می‌دهند. در زیر تعدادی از شاخص‌های مهم تحلیل فاندامنتال را برای شما معرفی می‌کنم:

1. نسبت P/E (قیمت به سود): این نسبت نشان‌دهنده قیمت سهم به تعداد واحدی از سود خالص شرکت است. نسبت P/E می‌تواند نشان‌دهنده ارزش نسبی سهم در مقایسه با سود آن شرکت باشد. با افزایش این نسبت، به نسبت به سود انتظاری برای هر واحد سهم نسبت می‌شود.
2. نسبت P/B (قیمت به ارزش دفتری): این نسبت نشان‌دهنده قیمت سهم به ارزش دفتری (ارزش دارایی‌های شرکت تقسیم بر تعداد سهام) است. این نسبت ممکن است نشان‌دهنده ارزش نسبی سهم در مقایسه با ارزش دفتری شرکت باشد.
3. نسبت P/S (قیمت به فروش): این نسبت نشان‌دهنده قیمت سهم به درآمد فروش شرکت است. این نسبت نشان‌دهنده ارزش نسبی سهم در مقایسه با درآمد فروش شرکت می‌باشد.
4. نسبت PEG (قیمت به سود به نسبت به رشد): این نسبت نسبت P/E را به نرخ رشد سود خالص شرکت تقسیم می‌کند. این نسبت نشان‌دهنده ارزش نسبی سهم در مقایسه با نرخ رشد سود شرکت است.
5. نسبت EV/EBITDA (ارزش کل به سود قبل از کاهش مالیاتی، هزینه‌های بهره و سود بر ارزش دارایی): این نسبت نشان‌دهنده ارزش شرکت (شامل ارزش بازاری سهام و بدهی‌ها) به سود قبل از کاهش مالیاتی، هزینه‌های بهره و سود بر ارزش دارایی شرکت است.
6. نسبت نقدینگی: این نسبت نشان‌دهنده توانایی شرکت در تسویه بدهی‌ها و وجوه نقدی سریع است. نسبت نقدینگی بیشتر نشان‌دهنده وضعیت مالی بهتر است.
7. نسبت ROE (بازده حقوق صاحبان سهام): این نسبت نشان‌دهنده بازدهی سود خالص شرکت به حقوق صاحبان سهام است. نسبت ROE نشان‌دهنده توانایی شرکت در تولید سود از سرمایه‌گذاری حقوق صاحبان سهام است.
8. نسبت ROA (بازده دارایی کل): این نسبت نشان‌دهنده بازدهی سود خالص شرکت به دارایی‌های کل شرکت است. نسبت ROA نشان‌دهنده توانایی شرکت در تولید سود از دارایی‌های کل است.
9. نسبت نقدینگی به بدهی کل: این نسبت نشان‌دهنده توانایی شرکت در تسویه بدهی‌ها از وجوه نقدی است. نسبت نقدینگی به بدهی کل بیشتر نشان‌دهنده وضعیت مالی بهتر است.
10. نسبت نسخه سود به کل دارایی‌ها: این نسبت نشان‌دهنده درآمد عملیاتی شرکت به تعداد دارایی‌های کل شرکت است. این نسبت نشان‌دهنده توانایی شرکت در تولید سود از دارایی‌های کل است.
11. نسبت تورن‌اور: این نسبت نشان‌دهنده نسبت فروش شرکت به دارایی‌های کل شرکت است. نسبت تورن‌اور نشان‌دهنده توانایی شرکت در استفاده بهینه از دارایی‌های خود است.

این شاخص‌ها تنها بخشی از معیارها و نسبت‌های مهم در تحلیل فاندامنتال هستند. بسته به نوع صنعت، شرکت و هدف سرمایه‌گذاری، ممکن است معیارهای دیگری نیز مورد استفاده قرار بگیرند.

استفاده از تحلیل فاندامنتال در ارزیابی دارایی‌ها و شرکت‌ها در بازارهای مالی دارای مزایای مهمی است. در زیر مزایای اصلی استفاده از تحلیل فاندامنتال را مرور می‌کنیم:

1. ارزیابی ارزش واقعی: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا به‌طور دقیق‌تری ارزش واقعی یک شرکت یا دارایی را تعیین کنید. با تحلیل عوامل مختلف مانند درآمد، سود، رشد، موقعیت صنعتی و سایر موارد، می‌توانید به تخمین دقیق‌تری از ارزش دارایی برسید.
2. بازبینی جامع: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا یک نگاه جامع به عوامل مالی، اقتصادی، صنعتی و مدیریتی یک شرکت داشته باشید. این نگاه جامع می‌تواند به شما کمک کند تا تصمیمات مطلوبتری در مورد سرمایه‌گذاری‌ها و معاملات مالی بگیرید.
3. استراتژی‌گذاری مؤثر: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و مدیریتی مؤثر‌تری را ایجاد کنید. با ارزیابی وضعیت مالی و عوامل اساسی، می‌توانید تصمیمات موفق‌تری در مورد راهبردها و اهداف خود بگیرید.
4. بهبود تصمیم‌گیری: تحلیل فاندامنتال به شما داده‌های دقیق و مهمی را ارائه می‌دهد که به شما کمک می‌کند تا تصمیم‌گیری‌های بهتری را در مورد سرمایه‌گذاری‌ها، معاملات مالی و مدیریت دارایی‌ها انجام دهید.
5. پیش‌بینی عملکرد آینده: با تجزیه و تحلیل دقیق داده‌های مالی و اقتصادی، تحلیل فاندامنتال می‌تواند به شما کمک کند تا عملکرد آینده یک شرکت یا دارایی را بهتر پیش‌بینی کنید.
6. منبع اطلاعات برای سرمایه‌گذاران بلندمدت: برای سرمایه‌گذارانی که به دنبال دستاوردهای بلندمدت هستند، تحلیل فاندامنتال اطلاعات مهم و مفیدی را ارائه می‌دهد. این اطلاعات به آنها کمک می‌کند تا تصمیمات مبتنی بر داده‌ها و واقعیت‌های مالی بگیرند.
7. تحلیل شرایط صنعتی و اقتصادی: تحلیل فاندامنتال شامل ارزیابی عوامل صنعتی و اقتصادی نیز می‌شود. این امکان را به شما می‌دهد تا تأثیر محیطی بر عملکرد دارایی‌ها و شرکت‌ها را در نظر بگیرید.
8. تصمیم‌گیری استراتژیک: تحلیل فاندامنتال به شما امکان می‌دهد تا تصمیمات استراتژیک مهمی مانند توسعه کسب‌وکار، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ و تغییرات سیاست‌های مدیریتی را با توجه به داده‌های مالی و موقعیت شرکت بگیرید.
9. استفاده از تحلیل‌های پیشرفته: تحلیل فاندامنتال از تحلیل‌های پیچیده‌تر و پیشرفته‌تری مانند تحلیل SWOT، تحلیل نسبت‌های مالی و تحلیل تأثیرات مالیاتی نیز می‌تواند بهره‌وری شما را افزایش دهد.

همچنین، تحلیل فاندامنتال به عنوان یکی از ابزارهای مهم در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری و مدیریتی می‌تواند از آسیب‌پذیری‌ها و تغییرات ناگهانی در بازار محافظت کند.

استفاده از تحلیل فاندامنتال، هر چند دارای مزایاست، اما همچنین می‌تواند با معایبی نیز همراه باشد. در زیر معایب اصلی استفاده از تحلیل فاندامنتال را مرور می‌کنیم:

1. پیچیدگی و زمان‌بر بودن: تحلیل فاندامنتال نیازمند جمع‌آوری و تجزیه و تحلیل داده‌های مالی و اقتصادی است که ممکن است زمان‌بر و پیچیده باشد. همچنین، تصمیم‌گیری بر اساس این تحلیل ممکن است نیاز به تحلیل عمیق و دقیق داشته باشد که زمان برده و منابع بیشتری را مصرف می‌کند.
2. وابستگی به داده‌های مالی: تحلیل فاندامنتال به داده‌های مالی و اقتصادی متکی است. اگر داده‌ها دارای نقص یا عدم دقت باشند، تحلیل‌های انجام‌شده نمی‌توانند به نتایج دقیق و قابل اعتمادی منجر شوند.
3. ناپیوستگی با تغییرات کوتاه‌مدت: تحلیل فاندامنتال عمدتاً برای ارزیابی طولانی‌مدت و میان‌مدت مناسب است. این روش ممکن است ناپیوسته به تغییرات کوتاه‌مدت بازار و قیمت‌ها نظیر نوسانات روزانه و هفتگی نباشد.
4. تحلیل نیاز به پیش‌بینی آینده دارد: تحلیل فاندامنتال به تعیین ارزش دارایی‌ها و شرکت‌ها بر اساس اطلاعات حال حاضر و پیش‌بینی‌های آینده نیاز دارد. پیش‌بینی‌های آینده ممکن است با خطرات و نوسانات بازار مواجه شوند و به نتایج دقیقی منجر نشوند.
5. عدم در نظر گرفتن عوامل غیرمالی: تحلیل فاندامنتال عمدتاً بر روی عوامل مالی تمرکز دارد و عوامل غیرمالی مانند تغییرات سیاسی، اجتماعی، فناوری و محیطی را به طور کامل در نظر نمی‌گیرد.
6. تأثیر احتمالی خبرها و رویدادها: اخبار و رویدادهای ناگهانی می‌توانند تحلیل‌های فاندامنتال را تحت تأثیر قرار دهند. این امر ممکن است باعث شود که تصمیمات سرمایه‌گذاری براساس تحلیل فاندامنتال در مواجهه با تغییرات غیرمنتظره دچار دشواری شوند.
7. نقص در تحلیل ارزش غیرملموس: برخی ارزش‌هایی که به عوامل غیرمالی یا بهبود‌های غیرقابل اندازه‌گیری اشاره دارند (مانند مهارت‌های مدیریت، تیم کاری، نوآوری و غیره) در تحلیل فاندامنتال ممکن است مستند نشوند.

همانطور که مشاهده می‌شود، تحلیل فاندامنتال نیز همچنین با چالش‌ها و محدودیت‌ها همراه است که در تصمیم‌گیری‌های سرمایه‌گذاری باید به آنها توجه شود.