پذیره‌نویسی در بورس فرآیندی است که طی آن یک شرکت یا صندوق سرمایه‌گذاری، اوراق بهادار خود را به عموم مردم عرضه می‌کند و سرمایه جذب می‌کند. در ادامه با این مقاله از اودی فایننس همراه باشید.
پذیره نویسی در بورس چیست؟
پذیره‌نویسی در بورس فرآیندی است که طی آن، سرمایه‌گذاران می‌توانند اوراق بهادار (مانند سهام) یک شرکت را قبل از عرضه اولیه در بورس خریداری کنند. این کار به تأمین سرمایه شرکت برای تأسیس یا توسعه فعالیت‌هایش کمک می‌کند.
مراحل کلی پذیره‌نویسی در بورس:
- شرکت تقاضای خود را برای پذیره‌نویسی به سازمان بورس ارائه می‌دهد.
- سازمان بورس پس از بررسی شرایط، مجوز پذیره‌نویسی را صادر می‌کند.
- شرکت اطلاعات مربوط به پذیره‌نویسی (مانند تعداد سهام، قیمت هر سهم، تاریخ و نحوه ثبت‌نام) را منتشر می‌کند.
- سرمایه‌گذاران در صورت تمایل، در فرایند ثبت‌نام پذیره‌نویسی شرکت می‌کنند.
- پس از پایان مهلت ثبت‌نام، سهام به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد.
تفاوت‌های پذیره‌نویسی و عرضه اولیه:
- زمان: پذیره‌نویسی قبل از تأسیس شرکت و عرضه اولیه بعد از تأسیس شرکت انجام می‌شود.
- قیمت: قیمت سهام در پذیره‌نویسی توسط سازمان بورس تعیین می‌شود، اما در عرضه اولیه توسط مکانیزم بازار تعیین می‌شود.
- میزان سهام: در پذیره‌نویسی، درصد کمی از سهام شرکت عرضه می‌شود، اما در عرضه اولیه درصد قابل‌توجهی از سهام شرکت عرضه می‌شود.
مزایای پذیره‌نویسی:
- تأمین سرمایه برای شرکت
- فرصت سرمایه‌گذاری برای افراد
- افزایش نقدشوندگی سهام شرکت
معایب پذیره‌نویسی:
- ریسک بالا به دلیل عدم سابقه فعالیت شرکت
- عدم وجود بازار ثانویه برای معامله سهام
فرآیند پذیره‌نویسی چگونه انجام می‌شود؟
فرآیند پذیره‌نویسی به طور کلی شامل مراحل زیر است:
۱. ارائه تقاضا:
- شرکت متقاضی تقاضای خود را برای پذیره‌نویسی به سازمان بورس ارائه می‌دهد.
- در این تقاضا، اطلاعات مربوط به شرکت (مانند نام، موضوع فعالیت، سرمایه مورد نیاز) ارائه می‌شود.
۲. بررسی و صدور مجوز:
- سازمان بورس شرایط و مدارک شرکت را بررسی می‌کند.
- در صورت تأیید، مجوز پذیره‌نویسی صادر می‌شود.
۳. انتشار اطلاعات:
- شرکت اطلاعات مربوط به پذیره‌نویسی (مانند تعداد سهام، قیمت هر سهم، تاریخ و نحوه ثبت‌نام) را منتشر می‌کند.
- این اطلاعات از طریق رسانه‌های مختلف (مانند روزنامه‌ها، وب‌سایت‌ها) منتشر می‌شود.
۴. ثبت‌نام:
- سرمایه‌گذاران در صورت تمایل، در فرایند ثبت‌نام پذیره‌نویسی شرکت می‌کنند.
- ثبت‌نام از طریق کارگزاری‌ها انجام می‌شود.
۵. تخصیص سهام:
- پس از پایان مهلت ثبت‌نام، سهام به سرمایه‌گذاران تعلق می‌گیرد.
- تخصیص سهام بر اساس قوانین و مقررات مربوطه انجام می‌شود.
۶. واریز وجه:
- سرمایه‌گذاران باید مبلغ تعهد شده را به حساب شرکت واریز کنند.
- در صورت عدم واریز وجه، سهام به افراد دیگر تعلق می‌گیرد.
۷. ثبت شرکت:
- پس از تأمین سرمایه مورد نیاز، شرکت به طور رسمی ثبت می‌شود.
- سهام شرکت در بورس اوراق بهادار درج می‌شود.
نکات مهم:
- قیمت سهام در پذیره‌نویسی توسط سازمان بورس تعیین می‌شود.
- حداقل تعداد سهامی که هر سرمایه‌گذار می‌تواند خریداری کند، توسط شرکت تعیین می‌شود.
- سود حاصل از پذیره‌نویسی به تأمین سرمایه شرکت و توسعه فعالیت‌هایش کمک می‌کند.
پذیره‌نویسی به چه روش‌هایی انجام می‌شود؟
پذیره‌نویسی به طور کلی به دو روش انجام می‌شود:
۱. روش تعهد پذیره نویسی:
- در این روش، یک یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان متعهد پذیره نویسی معرفی می‌شوند.
- متعهد پذیره نویسی تعهد می‌کند که در صورت عدم استقبال سرمایه‌گذاران، باقیمانده سهام را خریداری کند.
- این روش معمولاً برای شرکت‌هایی استفاده می‌شود که ریسک بالایی دارند و یا سابقه فعالیت آنها محدود است.
۲. روش بوک بیلدینگ:
- در این روش، قیمت سهام توسط سازمان بورس تعیین نمی‌شود.
- محدوده قیمتی برای سهام تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند قیمت پیشنهادی خود را برای خرید سهام ارائه دهند.
- سهام به کسانی که بالاترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند، تعلق می‌گیرد.
- این روش معمولاً برای شرکت‌هایی استفاده می‌شود که محبوبیت بالایی دارند و یا سابقه فعالیت آنها درخشان است.
تعهد پذیره‌نویسی چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟
تعهد پذیره‌نویسی یکی از روش‌های تأمین مالی برای شرکت‌های جدید یا شرکت‌هایی است که قصد توسعه فعالیت‌های خود را دارند. در این روش، یک یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به عنوان متعهد پذیره نویسی معرفی می‌شوند. متعهد پذیره نویسی تعهد می‌کند که در صورت عدم استقبال سرمایه‌گذاران، باقیمانده سهام را خریداری کند.
مزایای تعهد پذیره‌نویسی:
- کاهش ریسک برای شرکت: در این روش، شرکت اطمینان دارد که سرمایه مورد نیاز خود را تأمین خواهد کرد.
- تسریع در فرایند تأمین مالی: با استفاده از این روش، شرکت می‌تواند سریع‌تر به سرمایه مورد نیاز خود دست پیدا کند.
- افزایش شانس موفقیت شرکت: تعهد پذیره نویسی می‌تواند به افزایش اعتبار شرکت و جذب سرمایه‌گذاران کمک کند.
معایب تعهد پذیره‌نویسی:
- هزینه‌های بیشتر برای شرکت: شرکت باید هزینه‌ای را به عنوان کارمزد به متعهد پذیره نویسی پرداخت کند.
- کنترل بیشتر متعهد پذیره نویسی: متعهد پذیره نویسی می‌تواند در تصمیم‌گیری‌های شرکت تأثیرگذار باشد.
در چه شرایطی از تعهد پذیره‌نویسی استفاده می‌شود؟
- شرکت‌هایی که ریسک بالایی دارند: این روش برای شرکت‌های نوپا یا شرکت‌هایی که در صنایع پرریسک فعالیت می‌کنند، مناسب است.
- شرکت‌هایی که سابقه فعالیت محدودی دارند: این روش برای شرکت‌هایی که سابقه فعالیت آنها کوتاه است و هنوز به سودآوری نرسیده‌اند، مناسب است.
- شرکت‌هایی که نیاز به سرمایه زیادی دارند: این روش برای شرکت‌هایی که برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ به سرمایه زیادی نیاز دارند، مناسب است.
روش بوک بیلدینگ چیست و چه مزیت‌هایی دارد؟
روش بوک بیلدینگ (Bookbuilding) یکی از روش‌های تأمین مالی برای شرکت‌های جدید یا شرکت‌هایی است که قصد توسعه فعالیت‌های خود را دارند. در این روش، قیمت سهام توسط سازمان بورس تعیین نمی‌شود، بلکه محدوده قیمتی برای سهام تعیین می‌شود و سرمایه‌گذاران می‌توانند قیمت پیشنهادی خود را برای خرید سهام ارائه دهند. سهام به کسانی که بالاترین قیمت را پیشنهاد داده‌اند، تعلق می‌گیرد.
مزایای روش بوک بیلدینگ:
- کشف قیمت عادلانه برای سهام: در این روش، قیمت سهام توسط مکانیزم بازار و بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می‌شود.
- افزایش شانس تخصیص سهام به سرمایه‌گذاران واقعی: در این روش، سهام به کسانی که واقعاً به آن نیاز دارند، تعلق می‌گیرد.
- کاهش ریسک برای شرکت: در این روش، شرکت اطمینان دارد که سهام خود را با قیمت مناسب به فروش می‌رساند.
معایب روش بوک بیلدینگ:
- فرایند پیچیده‌تر نسبت به روش‌های سنتی: این روش نیاز به تخصص و دانش بیشتری دارد.
- احتمال عدم تخصیص سهام به برخی از سرمایه‌گذاران: در این روش، همه سرمایه‌گذاران ممکن است نتوانند سهام مورد نظر خود را خریداری کنند.
در چه شرایطی از روش بوک بیلدینگ استفاده می‌شود؟
- شرکت‌هایی که محبوبیت بالایی دارند: این روش برای شرکت‌هایی که محبوبیت بالایی در بین سرمایه‌گذاران دارند، مناسب است.
- شرکت‌هایی که سابقه فعالیت درخشانی دارند: این روش برای شرکت‌هایی که سابقه فعالیت آنها درخشان است و به سودآوری رسیده‌اند، مناسب است.
- عرضه‌های اولیه بزرگ: این روش برای عرضه‌های اولیه که تعداد سهام زیادی عرضه می‌شود، مناسب است.
مهلت پذیره‌نویسی چقدر است؟
مهلت پذیره‌نویسی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار تعیین می‌شود و معمولاً بیشتر از ۳۰ روز نخواهد بود. با این حال، سازمان بورس می‌تواند با تقاضای موسسان و احراز ادله مستدل، حداکثر ۳۰ روز دیگر مهلت پذیره‌نویسی را تمدید کند.
دلایل تعیین مهلت برای پذیره‌نویسی:
- حمایت از سرمایه‌گذاران: با تعیین مهلت، سرمایه‌گذاران می‌توانند در مدت زمان مشخصی تصمیم خود را برای خرید سهام نهایی کنند.
- جلوگیری از بلاتکلیفی شرکت: با تعیین مهلت، شرکت می‌تواند در مدت زمان مشخصی برنامه‌های خود را برای تأمین مالی نهایی کند.
نکاتی در مورد مهلت پذیره‌نویسی:
- تاریخ شروع و پایان پذیره‌نویسی در اطلاعیه پذیره‌نویسی که توسط شرکت منتشر می‌شود، قید خواهد شد.
- سرمایه‌گذاران باید در مهلت مقرر نسبت به ثبت‌نام و واریز وجه اقدام کنند.
- در صورت عدم تکمیل فرایند پذیره‌نویسی در مهلت مقرر، وجوه دریافتی از سرمایه‌گذاران به آنها برگردانده خواهد شد.
برای اطلاع از مهلت دقیق پذیره‌نویسی هر شرکت، می‌توانید به اطلاعیه پذیره‌نویسی که توسط شرکت منتشر می‌شود، مراجعه کنید.
برگه تعهد سهم چیست؟
برگه تعهد سهم سندی است که سرمایه‌گذار در پذیره‌نویسی سهام یک شرکت امضا می‌کند. در این برگه، اطلاعات مربوط به پذیره‌نویسی (مانند نام شرکت، تعداد سهام، قیمت هر سهم، مبلغ واریزی) قید می‌شود. سرمایه‌گذار با امضای این برگه، متعهد می‌شود که مبلغ تعهد شده را در مهلت مقرر پرداخت کند.
موارد درج شده در برگه تعهد سهم:
- نام و موضوع فعالیت شرکت
- تعداد سهام تعهد شده
- مبلغ اسمی هر سهم
- مبلغی که باید نقداً در موقع پذیره‌نویسی پرداخت شود
- نام و نشانی کامل پذیره نویس
- تاریخ و امضای پذیره نویس
تعهدات پذیره نویس:
- پرداخت مبلغ تعهد شده در مهلت مقرر
- قبول اساسنامه و تصمیمات مجامع عمومی شرکت
- رعایت سایر قوانین و مقررات مربوطه
در صورت عدم پرداخت مبلغ تعهد شده در مهلت مقرر:
- سهام تعهد شده به پذیره نویس تعلق نخواهد گرفت
- وجوه پرداختی به پذیره نویس مسترد نخواهد شد
- به نام پذیره نویس در لیست سیاه بورس اوراق بهادار درج خواهد شد
پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری
پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، فرآیندی برای جذب سرمایه از سرمایه‌گذاران و تشکیل پرتفوی سرمایه‌گذاری صندوق است. در این فرآیند، واحدهای صندوق به قیمت اسمی به سرمایه‌گذاران عرضه می‌شود.
انواع پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- پذیره‌نویسی اولیه: این نوع پذیره‌نویسی در زمان تأسیس صندوق انجام می‌شود.
- پذیره‌نویسی ثانویه: این نوع پذیره‌نویسی پس از تأسیس صندوق و در زمان افزایش سرمایه صندوق انجام می‌شود.
مراحل پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- ارائه تقاضا توسط متقاضیان: متقاضیان فرم مربوطه را تکمیل و به صندوق ارائه می‌کنند.
- بررسی و تأیید تقاضاها: صندوق صلاحیت متقاضیان را بررسی و تأیید می‌کند.
- تخصیص واحدها: واحدهای صندوق به متقاضیان واجد شرایط تخصیص داده می‌شود.
- واریز وجه: متقاضیان باید مبلغ تعهد شده را در مهلت مقرر به حساب صندوق واریز کنند.
مزایای پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- مشارکت در سودآوری بازار: با سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاران می‌توانند از سودآوری بازار منتفع شوند.
- تنوع‌بخشی به سبد سرمایه‌گذاری: صندوق‌های سرمایه‌گذاری در مجموعه‌ای از اوراق بهادار سرمایه‌گذاری می‌کنند، که این امر ریسک سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد.
- مدیریت حرفه‌ای: صندوق‌های سرمایه‌گذاری توسط متخصصان مدیریت می‌شوند، که این امر احتمال موفقیت سرمایه‌گذاری را افزایش می‌دهد.
معایب پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- هزینه‌های صندوق: صندوق‌های سرمایه‌گذاری هزینه‌هایی را از سرمایه‌گذاران دریافت می‌کنند.
- عدم تضمین سود: سرمایه‌گذاری در صندوق‌های سرمایه‌گذاری تضمینی برای سود ندارد.
- ریسک نقدشوندگی: ممکن است فروش واحدهای صندوق در هر زمان امکان‌پذیر نباشد.
نکاتی در مورد پذیره‌نویسی در صندوق‌های سرمایه‌گذاری:
- قبل از سرمایه‌گذاری در هر صندوقی، امیدنامه و اساسنامه آن را به دقت مطالعه کنید.
- ریسک و بازده صندوق را با اهداف سرمایه‌گذاری خود مقایسه کنید.
- از مشاوره متخصصان برای انتخاب صندوق مناسب استفاده کنید.
پس از اتمام پذیره‌نویسی چه مراحلی طی می‌شود؟
پس از اتمام پذیره‌نویسی، مراحل زیر طی می‌شود:
۱. تخصیص سهام:
- سهام به سرمایه‌گذاران بر اساس تعداد سهام تعهد شده و مبلغ پرداختی آنها تخصیص داده می‌شود.
- سرمایه‌گذاران می‌توانند گواهینامه سهام خود را از شرکت یا کارگزار دریافت کنند.
۲. شروع معاملات:
- سهام شرکت در بورس اوراق بهادار درج می‌شود و معاملات آن آغاز می‌شود.
- سرمایه‌گذاران می‌توانند سهام خود را در بازار خرید و فروش کنند.
۳. استفاده از منابع:
- شرکت از منابع حاصل از پذیره‌نویسی برای تأمین مالی فعالیت‌های خود استفاده می‌کند.
- صندوق‌های سرمایه‌گذاری از منابع حاصل از پذیره‌نویسی برای خرید اوراق بهادار و تشکیل پرتفوی سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند.
۴. ارائه گزارش‌های دوره‌ای:
- شرکت و صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید به طور دوره‌ای به سرمایه‌گذاران خود گزارش ارائه کنند.
- این گزارش‌ها شامل اطلاعاتی در مورد عملکرد شرکت یا صندوق، وضعیت مالی و برنامه‌های آینده است.
۵. برگزاری مجامع عمومی:
- شرکت باید به طور سالانه مجمع عمومی برگزار کند.
- در مجمع عمومی، سرمایه‌گذاران می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های شرکت مشارکت کنند.
نکاتی در مورد مراحل پس از اتمام پذیره‌نویسی:
- سرمایه‌گذاران باید عملکرد شرکت یا صندوق را به طور مستمر رصد کنند.
- در صورت مشاهده هرگونه مشکل، باید به مراجع ذیصلاح گزارش دهند.
تعریف حق تقدم و حق تقدم استفاده‌نشده
حق تقدم یک امتیاز است که به سهامداران یک شرکت داده می‌شود تا قبل از عرضه عمومی، سهام جدید شرکت را خریداری کنند. به عبارت دیگر، حق تقدم به سهامداران این امکان را می‌دهد تا نسبت به سهام فعلی خود، سهام جدید با قیمت اسمی خریداری کنند.
هدف از ارائه حق تقدم به سهامداران، حفظ مالکیت آنها در شرکت است. به این ترتیب، سهامداران می‌توانند با خرید سهام جدید، نسبت مالکیت خود را در شرکت حفظ کنند.
حق تقدم استفاده‌نشده زمانی اتفاق می‌افتد که سهامداران از حق تقدم خود برای خرید سهام جدید استفاده نمی‌کنند. در این شرایط، شرکت می‌تواند حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به دو روش زیر به فروش برساند:
- عرضه به عموم مردم: شرکت می‌تواند حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به عموم مردم عرضه کند.
- عرضه به سهامداران عمده: شرکت می‌تواند حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به سهامداران عمده شرکت عرضه کند.
نکاتی در مورد حق تقدم و حق تقدم استفاده‌نشده:
- حق تقدم یک دارایی با ارزش است و می‌تواند خرید و فروش شود.
- ارزش حق تقدم به عوامل مختلفی از جمله قیمت فعلی سهام، تعداد سهام جدید و قیمت اسمی سهام بستگی دارد.
- سهامداران باید قبل از استفاده از حق تقدم خود، تحقیقات لازم را انجام دهند و از مشاوره متخصصان استفاده کنند.
برای اطلاعات بیشتر در مورد حق تقدم و حق تقدم استفاده‌نشده، می‌توانید به منابع زیر مراجعه کنید:
- وب‌سایت سازمان بورس و اوراق بهادار
- وب‌سایت‌های شرکت‌ها
- کتاب‌ها و مقالات آموزشی
نکته: این اطلاعات فقط برای آشنایی کلی با حق تقدم و حق تقدم استفاده‌نشده ارائه شده است. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر، باید به منابع معتبر مراجعه کنید.
مثالی از حق تقدم:
فرض کنید شما ۱۰۰ سهم از یک شرکت با قیمت اسمی ۱۰۰۰ تومان دارید. شرکت تصمیم می‌گیرد سرمایه خود را با عرضه ۱۰۰ سهم جدید افزایش دهد. به شما ۱۰۰ حق تقدم تعلق می‌گیرد که به شما اجازه می‌دهد تا ۱۰۰ سهم جدید را با قیمت اسمی ۱۰۰۰ تومان خریداری کنید.
اگر شما از حق تقدم خود استفاده نکنید، شرکت می‌تواند حق تقدم‌های استفاده‌نشده شما را به سایر سهامداران یا عموم مردم بفروشد.
پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده چگونه است؟
پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده زمانی اتفاق می‌افتد که سهامداران یک شرکت از حق تقدم خود برای خرید سهام جدید استفاده نمی‌کنند. در این شرایط، شرکت می‌تواند حق تقدم‌های استفاده‌نشده را به عموم مردم عرضه کند.
مراحل پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده:
- انتشار آگهی: شرکت آگهی پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده را در روزنامه‌ها و وب‌سایت‌های معتبر منتشر می‌کند.
- دریافت تقاضاها: سرمایه‌گذاران می‌توانند با تکمیل فرم تقاضا و واریز وجه در مهلت مقرر، در پذیره‌نویسی شرکت کنند.
- تخصیص حق تقدم: حق تقدم‌ها به سرمایه‌گذاران بر اساس تعداد تقاضاها و مبلغ پرداختی آنها تخصیص داده می‌شود.
- ثبت افزایش سرمایه: پس از اتمام پذیره‌نویسی، افزایش سرمایه شرکت در اداره ثبت شرکت‌ها به ثبت می‌رسد.
مزایای پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده:
- تأمین مالی شرکت: شرکت می‌تواند از منابع حاصل از پذیره‌نویسی برای تأمین مالی فعالیت‌های خود استفاده کند.
- افزایش تعداد سهامداران: با عرضه حق تقدم به عموم مردم، تعداد سهامداران شرکت افزایش می‌یابد.
- افزایش نقدشوندگی سهام: با افزایش تعداد سهامداران، نقدشوندگی سهام شرکت افزایش می‌یابد.
معایب پذیره‌نویسی عمومی حق تقدم استفاده‌نشده:
- رقیق شدن سهام: با عرضه سهام جدید، سهام موجود سهامداران رقیق می‌شود.
- کاهش سود هر سهم: با افزایش تعداد سهام، سود هر سهم کاهش می‌یابد.
- احتمال عدم استقبال سرمایه‌گذاران: در صورت عدم جذابیت شرکت، سرمایه‌گذاران ممکن است از خرید حق تقدم استقبال نکنند.
برای شرکت در دوره آموزش بورس و سرمایه گذاری در بازار دلار، طلا و زعفران، شناسایی هرچه بهتر دوران رونق و رکود در جهت کسب درآمد از این بازار، به صورت حضوری در اصفهان و غیرحضوری همراه با پشتیبانی مدرس دوره، روی لینک کلیک کنید.