سیاستهای پولی و مالی دو ابزار مهم هستند که توسط دولتها و بانکهای مرکزی برای هدایت اقتصاد و دستیابی به اهداف مختلف اقتصادی از جمله رشد، ثبات قیمتها و اشتغال کامل به کار گرفته میشوند. در ادامه با این مقاله از اودی فایننس همراه باشید.
سیاست پولی چیست؟
سیاست پولی مجموعهای از اقدامات و ابزارهایی است که توسط بانک مرکزی یک کشور برای کنترل عرضه پول، نرخ بهره و ثبات اقتصادی به کار گرفته میشود.
اهداف اصلی سیاست پولی عبارتند از:
- تثبیت سطح عمومی قیمتها (کنترل تورم): هدف این است که از افزایش بیرویه قیمتها و حفظ قدرت خرید پول جلوگیری شود.
- ایجاد اشتغال کامل: هدف این است که نرخ بیکاری را در پایینترین سطح ممکن نگه دارید و به افراد فرصتهای شغلی کافی ارائه دهید.
- رشد اقتصادی: هدف این است که سرعت رشد اقتصادی را در سطح مطلوبی حفظ کنید و به افزایش سطح رفاه جامعه کمک کنید.
- ثبات در بازارهای مالی: هدف این است که از نوسانات شدید در بازارهای مالی مانند بازار سهام و بازار ارز جلوگیری شود.
بانک مرکزی برای دستیابی به این اهداف از ابزارهای مختلفی مانند عملیات بازار باز، سیاست نرخ تنزیل، الزامات ذخیره قانونی و کنترلهای اعتباری استفاده میکند.
در اینجا به طور خلاصه به برخی از این ابزارها میپردازیم:
- عملیات بازار باز: بانک مرکزی با خرید و فروش اوراق قرضه در بازار آزاد، میتواند به طور مستقیم بر عرضه پول و نرخ بهره تاثیر بگذارد.
- سیاست نرخ تنزیل: نرخ تنزیل سودی است که بانکها به ازای وام گرفتن پول از بانک مرکزی میپردازند. بانک مرکزی با افزایش یا کاهش نرخ تنزیل میتواند بر تمایل بانکها به اعطای وام و در نتیجه بر عرضه پول در اقتصاد تاثیر بگذارد.
- الزامات ذخیره قانونی: نسبتی از سپردههای بانکها که باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی نگهداری شود. بانک مرکزی با افزایش یا کاهش الزامات ذخیره قانونی، میتواند بر میزان پولی که بانکها میتوانند وام دهند، تاثیر بگذارد.
- کنترلهای اعتباری: مجموعهای از مقررات و دستورالعملهایی است که بانک مرکزی برای محدود کردن میزان وامدهی بانکها به کار میگیرد.
تاثیر سیاست پولی بر اقتصاد:
سیاست پولی میتواند تاثیر قابلتوجهی بر اقتصاد کلان یک کشور داشته باشد. به عنوان مثال، سیاست پولی انبساطی (کاهش نرخ بهره و افزایش عرضه پول) میتواند منجر به افزایش تقاضا، سرمایهگذاری و رشد اقتصادی شود.
در مقابل، سیاست پولی انقباضی (افزایش نرخ بهره و کاهش عرضه پول) میتواند منجر به کاهش تقاضا، سرمایهگذاری و کند شدن رشد اقتصادی شود.
ملاحظات مهم:
- سیاست پولی ابزاری قدرتمند است، اما باید با احتیاط و با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی کلان به کار گرفته شود.
- اتخاذ سیاستهای پولی نامناسب میتواند منجر به عواقب ناخواسته مانند تورم بالا، رکود اقتصادی و بیثباتی در بازارهای مالی شود.
- بانکهای مرکزی معمولاً به طور مستقل از دولتها عمل میکنند و هدف آنها حفظ ثبات اقتصادی و پولی است.
کاربرد سیاستهای پولی و مالی
سیاستهای پولی و مالی دو ابزار مهم هستند که توسط دولتها و بانکهای مرکزی برای هدایت اقتصاد و دستیابی به اهداف مختلف اقتصادی از جمله رشد، ثبات قیمتها و اشتغال کامل به کار گرفته میشوند.
در حالی که هر دو سیاست به دنبال اهداف مشابهی هستند، از نظر نحوه عملکرد و تاثیرگذاری بر اقتصاد با یکدیگر تفاوت دارند.
سیاست پولی بر عرضه پول، نرخ بهره و ثبات در بازارهای مالی تمرکز دارد.
ابزارهای اصلی سیاست پولی شامل موارد زیر است:
- عملیات بازار باز: خرید و فروش اوراق قرضه توسط بانک مرکزی برای کنترل عرضه پول و نرخ بهره.
- سیاست نرخ تنزیل: تعیین نرخ سودی که بانکها به ازای وام گرفتن پول از بانک مرکزی میپردازند.
- الزامات ذخیره قانونی: تعیین درصدی از سپردههای بانکها که باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی نگهداری شود.
- کنترلهای اعتباری: محدود کردن میزان وامدهی بانکها.
سیاست مالی بر درآمدها و هزینههای دولت تمرکز دارد و از طریق ابزارهایی مانند مالیات، یارانه و هزینههای دولتی اجرا میشود.
ابزارهای اصلی سیاست مالی شامل موارد زیر است:
- سیاست مالی انبساطی: کاهش مالیات و افزایش هزینههای دولتی برای افزایش تقاضا و تحریک اقتصاد.
- سیاست مالی انقباضی: افزایش مالیات و کاهش هزینههای دولتی برای کاهش تقاضا و کنترل تورم.
کاربردهای سیاستهای پولی و مالی:
- کنترل تورم: اگر سطح عمومی قیمتها (تورم) خیلی بالا باشد، بانک مرکزی میتواند با استفاده از سیاست پولی انقباضی (افزایش نرخ بهره و کاهش عرضه پول) آن را کنترل کند. دولت نیز میتواند با افزایش مالیات و کاهش هزینههای خود، تقاضای کل را کاهش دهد و به کنترل تورم کمک کند.
- ایجاد اشتغال: اگر نرخ بیکاری بالا باشد، دولت میتواند با استفاده از سیاست مالی انبساطی (کاهش مالیات و افزایش هزینههای دولتی) تقاضا را افزایش داده و به ایجاد شغل کمک کند. بانک مرکزی نیز میتواند با کاهش نرخ بهره، وامگیری را آسانتر کند و به کسبوکارها برای سرمایهگذاری و ایجاد شغل انگیزه دهد.
- رشد اقتصادی: اگر رشد اقتصادی پایین باشد، دولت میتواند با استفاده از ترکیبی از سیاستهای مالی و پولی انبساطی، تقاضا را افزایش داده و سرمایهگذاری را تحریک کند.
- تثبیت اقتصاد: در زمان بحرانهای اقتصادی، سیاستهای پولی و مالی میتوانند برای ثبات بخشیدن به اقتصاد و جلوگیری از رکود عمیق به کار گرفته شوند.
ابزارهای سیاست پولی
بانکهای مرکزی برای اجرای سیاستهای پولی خود از ابزارهای مختلفی استفاده میکنند که به طور کلی به دو دسته مستقیم و غیرمستقیم تقسیم میشوند:
ابزارهای مستقیم:
- عملیات بازار باز: خرید و فروش اوراق قرضه دولتی در بازار آزاد توسط بانک مرکزی. با خرید اوراق قرضه، بانک مرکزی پول را به سیستم تزریق میکند و با فروش اوراق قرضه، پول را از سیستم خارج میکند. این امر به طور مستقیم بر عرضه پول و نرخ بهره تاثیر میگذارد.
- تعیین نرخ تنزیل: نرخ سودی که بانکها به ازای وام گرفتن پول از بانک مرکزی میپردازند. با افزایش نرخ تنزیل، بانک مرکزی وامگیری را برای بانکها دشوارتر میکند و در نتیجه عرضه پول را کاهش میدهد.
- تعیین نرخ ذخیره قانونی: درصدی از سپردههای بانکها که باید به صورت نقد نزد بانک مرکزی نگهداری شود. با افزایش نرخ ذخیره قانونی، بانک مرکزی پول بیشتری را از سیستم خارج میکند و در نتیجه عرضه پول را کاهش میدهد.
ابزارهای غیرمستقیم:
- توصیهها و خطابیهها: بانک مرکزی میتواند از طریق توصیهها و خطابیهها به بانکها و موسسات مالی، آنها را به اتخاذ سیاستهای خاصی تشویق کند.
- نظارت و مقررات: بانک مرکزی وظیفه نظارت بر عملکرد بانکها و موسسات مالی را بر عهده دارد و میتواند در صورت لزوم مقررات جدیدی را وضع کند.
- همکاری بینالمللی: بانکهای مرکزی میتوانند با همکاری یکدیگر، سیاستهای پولی خود را هماهنگ کنند و از بروز نوسانات شدید در بازارهای مالی بینالمللی جلوگیری کنند.
معرفی ابزارهای سیاست مالی
دولتها برای اجرای سیاستهای مالی خود از ابزارهای مختلفی استفاده میکنند که به طور کلی به دو دسته درآمدی و هزینهای تقسیم میشوند:
ابزارهای درآمدی:
- مالیات: مالیاتها مهمترین منبع درآمد دولت هستند و میتوانند از افراد، شرکتها و داراییها دریافت شوند. دولتها میتوانند با افزایش یا کاهش نرخ مالیات، سطح درآمد خود را تنظیم کنند.
- تعرفهها: تعرفهها عوارضی هستند که بر واردات کالاها به کشور اعمال میشوند. دولتها میتوانند با افزایش یا کاهش تعرفهها، تجارت خارجی را کنترل کنند و درآمد خود را افزایش دهند.
- جریمهها: جریمهها مبالغی هستند که به دلیل نقض قوانین و مقررات توسط افراد یا شرکتها به دولت پرداخت میشود.
ابزارهای هزینهای:
- هزینههای جاری: هزینههایی هستند که دولت برای ارائه خدمات عمومی مانند آموزش، بهداشت، امنیت و حمل و نقل به مردم انجام میدهد.
- هزینههای سرمایهگذاری: هزینههایی هستند که دولت برای ایجاد زیرساختهای جدید مانند جادهها، پلها، مدارس و بیمارستانها انجام میدهد.
- انتقالات: مبالغی هستند که دولت به طور مستقیم به افراد یا خانوارهای نیازمند پرداخت میکند.
انواع سیاست های پولی در بازار فارکس
در بازار فارکس، دو نوع سیاست پولی اصلی وجود دارد که توسط بانکهای مرکزی برای کنترل عرضه پول و نرخ بهره به کار گرفته میشود:
۱. سیاست پولی انبساطی:
- هدف این سیاست، افزایش عرضه پول و کاهش نرخ بهره است.
- ابزارهای مورد استفاده در این سیاست شامل موارد زیر است:
- کاهش نرخ بهره: کاهش نرخ بهره وامگیری را برای کسبوکارها و مصرفکنندگان آسانتر میکند و در نتیجه منجر به افزایش سرمایهگذاری و تقاضا میشود.
- خرید اوراق قرضه: بانک مرکزی با خرید اوراق قرضه، پول بیشتری را به سیستم تزریق میکند و این امر به کاهش نرخ بهره و افزایش نقدینگی کمک میکند.
- کاهش الزامات ذخیره قانونی: کاهش الزامات ذخیره قانونی به بانکها اجازه میدهد تا پول بیشتری را وام دهند، که این امر منجر به افزایش عرضه پول میشود.
۲. سیاست پولی انقباضی:
- هدف این سیاست، کاهش عرضه پول و افزایش نرخ بهره است.
- ابزارهای مورد استفاده در این سیاست شامل موارد زیر است:
- افزایش نرخ بهره: افزایش نرخ بهره وامگیری را برای کسبوکارها و مصرفکنندگان دشوارتر میکند و در نتیجه منجر به کاهش سرمایهگذاری و تقاضا میشود.
- فروش اوراق قرضه: بانک مرکزی با فروش اوراق قرضه، پول را از سیستم خارج میکند و این امر به افزایش نرخ بهره و کاهش نقدینگی کمک میکند.
- افزایش الزامات ذخیره قانونی: افزایش الزامات ذخیره قانونی به بانکها اجازه میدهد تا پول کمتری را وام دهند، که این امر منجر به کاهش عرضه پول میشود.
تاثیر سیاست های پولی بر بازار فارکس:
سیاستهای پولی میتوانند تاثیر قابلتوجهی بر بازار فارکس داشته باشند. به عنوان مثال، افزایش نرخ بهره در ایالات متحده میتواند منجر به افزایش ارزش دلار آمریکا در برابر سایر ارزها شود، زیرا سرمایهگذاران برای کسب سود بیشتر به دنبال سرمایهگذاری در داراییهای معین شده به دلار هستند.
در مقابل، کاهش نرخ بهره میتواند منجر به کاهش ارزش دلار آمریکا شود.
علاوه بر این، سیاستهای پولی میتوانند بر نوسانات بازار فارکس نیز تاثیر بگذارند. به عنوان مثال، سیاستهای پولی انبساطی تمایل به افزایش نوسانات بازار دارند، زیرا سرمایهگذاران بیشتر ریسکپذیر میشوند.
در مقابل، سیاستهای پولی انقباضی تمایل به کاهش نوسانات بازار دارند، زیرا سرمایهگذاران محتاطتر میشوند.
سیاست های پولی چگونه بر بازار فارکس تاثیر می گذارند؟
سیاستهای پولی، ابزاری هستند که توسط بانکهای مرکزی برای کنترل عرضه پول و نرخ بهره در یک اقتصاد به کار گرفته میشوند. این سیاستها میتوانند تاثیر قابلتوجهی بر بازار فارکس داشته باشند، زیرا بر ارزش ارزها و نوسانات بازار تاثیر میگذارند.
در اینجا به برخی از تاثیرات کلیدی سیاستهای پولی بر بازار فارکس میپردازیم:
-
تاثیر بر نرخ ارز:
- افزایش نرخ بهره: معمولاً منجر به افزایش ارزش ارز مربوطه میشود، زیرا سرمایهگذاران برای کسب سود بیشتر به دنبال سرمایهگذاری در داراییهای denominated شده به آن ارز هستند.
- کاهش نرخ بهره: معمولاً منجر به کاهش ارزش ارز مربوطه میشود، زیرا سرمایهگذاران به دنبال سرمایهگذاری در داراییهایی با بازده بالاتر در سایر کشورها هستند.
-
تاثیر بر نوسانات بازار:
- سیاستهای پولی انبساطی: تمایل به افزایش نوسانات بازار دارند، زیرا سرمایهگذاران بیشتر ریسکپذیر میشوند.
- سیاستهای پولی انقباضی: تمایل به کاهش نوسانات بازار دارند، زیرا سرمایهگذاران محتاطتر میشوند.
-
تاثیر بر روانشناسی بازار:
- سیاستهای پولی انبساطی: میتواند منجر به افزایش خوشبینی در بازار شود، زیرا سرمایهگذاران انتظار رشد اقتصادی و افزایش قیمتها را دارند.
- سیاستهای پولی انقباضی: میتواند منجر به افزایش احتیاط در بازار شود، زیرا سرمایهگذاران نگران کند شدن رشد اقتصادی و کاهش قیمتها هستند.
در نهایت، دوره آموزش فارکس اودی فایننس به افراد امکان میدهد تا با اطمینان و آمادگی بیشتر به معاملات در بازار فارکس بپردازند و این مزایا به آنها کمک میکند تا از سرمایه خود در برابر ریسکها و خطرات بازار بهتر محافظت کنند.